Η Κυπριακή οικονομία σε βαθειά αδιέξοδα

ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΟΥΡΕΜΑ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ

Ανάγκη για ριζική αλλαγή κατεύθυνσης

Του Σωτήρη Βλάχου.

1.   Η κυπριακή κρίση κομμάτι της παγκόσμιας.

Η κυπριακή κρίση δεν μπορεί παρά να αντιμετωπιστεί σαν μέρος της παγκόσμιας.

Έξι χρόνια από την χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008 και τουλάχιστον πέντε χρόνια προσπάθειες για αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία, και οι οικονομικοί δείκτες μόνο χειροτερεύουν σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Αυτή η αλήθεια εκφράστηκε και στην Κύπρο τον Μάρτιο του 2013 με τον πιο δραματικό τρόπο

2.   Κρίση χρέους σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

ΗΠΑ

Το πρόβλημα της κρίσης χρέους, είναι σήμερα ακόμα πιο οξύ και μετατρέπεται ραγδαία σε πρόβλημα όλων των χωρών του κόσμου.

Στις ΗΠΑ, με διαφορά την πιο μεγάλη οικονομία του κόσμου, το 2011 το συνολικό χρέος( ομοσπονδιακό, τοπικό, επιχειρηματικό, ιδιωτικό) στεκόταν στα τρομακτικό 57 τρις δολάρια( Michael Hodges, Grandfather Economic Reports) πολύ πιο ψηλά από το 2008

ΚΙΝΑ

Σύμφωνα με τον Ruchir Sharma, επικεφαλή του τομέα των αναδυόμενων αγορών της Morgan Stanley( από τις 5 κορυφαίους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στον κόσμο), «Από το 2008, το συνολικό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος της Κίνας έχει εκτοξευτεί σε πάνω από 200%- χωρίς προηγούμενο επίπεδο για οποιαδήποτε αναδυόμενη χώρα».  

ΙΑΠΩΝΙΑ

Ακόμα χειρότερα, ότι και να σημαίνει αυτό, τα πράγματα στην Ιαπωνία. Με το κλείσιμο του Σεπτέμβρη του 2013, η Ιαπωνική κυβέρνηση γιόρτασε ένα ασυνήθιστο κατόρθωμα: το συνολικό κυβερνητικό χρέος ξεπέρασε το ένα τετρακισεκατομμύριο γεν(A Japanese Crisis Nears, James Gruber, 8/10/2013) . Σε δολάρια φυσικά ακούγεται λιγότερο τρομακτικό, σαν ποσοστό του ΑΕΠ όμως είναι τεράστιο( μεγαλύτερο από της Ελλάδας) και μετατρέπεται σε τρομακτικό, ακόμα και σε δολάρια, αν σε αυτό προστεθεί το επιχειρηματικό και ιδιωτικό χρέος: σχεδόν 23 τρις δολάρια ή 500%

ΕΥΡΩΠΗ

Πρώτη πρώτη φιγουράρει η Ελλάδα, με δημόσιο χρέος 175,1% του ΑΕΠ της. Ακολουθεί η Ιταλία με 132,6% και έπεται σε απόσταση αναπνοής η Πορτογαλία, με δημόσιο χρέος ίσο με το 129% του ΑΕΠ της. Λίγο πιο πίσω η Ιρλανδία με 123,7% και η Κύπρος με 111,7% του ΑΕΠ. Μετά το Βέλγιο (101,5%) και η Ισπανία (93,9%).( ΠΝΙΓΕΤΑΙ ΣΤΟ ΧΡΕΟΣ ΟΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΜΠΕΙ ΣΕ ΜΝΗΜΟΝΙΟ!, Απρ30, 2014,  Γ.Δελαστίκ)

3.   Τέλεια καταιγίδα.

Συνδυασμός δραματικής αύξησης του χρέους και ταυτόχρονης μείωσης επενδύσεων και ανάπτυξης.

Στα οικονομικά μπλοκ, στις μητροπόλεις, σε κάθε χώρα, το χρέος είναι μεγαλύτερο παρά το 2008, με το ξέσπασμα της κρίσης. Με την ανεργία να θερίζει, που σημαίνει ότι αυτοί που εργάζονται δεν επωμίζονται μόνο την εξόφληση του δικού τους μερτικού στο χρέος, αλλά  επωμίζονται και την εξόφληση των δόσεων που αναλογούν σε αυτούς που δεν εργάζονται. Η κατάσταση είναι αδύνατη.

Ανάπτυξη σημαίνει επενδύσεις. Χωρίς αυτές δεν υπάρχει ανάπτυξη. Ακόμα όμως και να υπάρχουν επενδύσεις, όταν το κομμάτι των επενδύσεων που είναι δανεικό χρήμα μεγαλώνει διαρκώς , τότε υποσκάπτεται η μακρόχρονη σταθερότητα και ένα 2008 καθίσταται αναπόφευκτο.  Και όταν τα δανεικά μεγαλώνουν και οι επενδύσεις και η ανάπτυξη συρρικνώνονται, ότι ακριβώς συμβαίνει μετά το 2008, τότε υπάρχει η τέλεια καταιγίδα, τότε το μέλλον των ανθρώπων υποθηκεύεται στην εξαθλίωση και στους πολέμους.

Αυτή είναι η πραγματικότητα του σήμερα. Παρά τα χωρίς προηγούμενο χαμηλά επιτόκια στα βασικά οικονομικά μπλοκ, το χωρίς προηγούμενο φτηνό χρήμα, το μόνο που αυξάνει με τρελούς ρυθμούς είναι το χρέος.

4.   Κύπρος και προοπτικές

Μικρογραφία της παγκόσμιας κατάστασης και η Κύπρος που το χρέος αναμένεται να φτάσει το126% του ΑΕΠ, το ψηλότερο σημείο, το 2015, όταν θα έχουν καταγραφεί δύο χρόνια όπου οι επενδύσεις ήταν πρακτικά ανύπαρκτες και  δραματικής συρρίκνωσης της οικονομίας της τάξης του 10% τουλάχιστον. 

Δεν υπάρχει τίποτε στον επενδυτικό τομέα αυτό τον χρόνο, ή αυτόν που μας πέρασε, στο οποίο να μπορεί, με οποιοδήποτε τρόπο να βασιστεί η ανάπτυξη.

Στον δρόμο που ακολουθούν νέο μνημόνιο και νέο κούρεμα είναι σε κάποια στιγμή αναπόφευκτα.

Δεν υπάρχει καμιά διέξοδος μέσα από τις πολιτικές λιτότητας. Αυτό είναι κύριο μάθημα από το 2008 και μετά.

Ταυτόχρονα, δεν υπάρχουν δυνατότητες ανάκαμψης ακόμα και με την πιο επιθετική επεκτατική, αναπτυξιακή πολιτική, χωρίς κοινωνικό έλεγχο και ριζικές αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα τουλάχιστον. Χωρίς ριζικές αλλαγές  στον σχεδιασμό των επενδύσεων και της παραγωγής, όπου θα λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες της κοινωνίας για προϊόντα και εργοδότηση και όχι το κέρδος των ιδιωτικών τραπεζών. Αυτό είναι το κύριο μάθημα από τις ΗΠΑ από το 2008 και μετά, όπου τυπώνουν χρήμα χωρίς ιστορικό προηγούμενο, αυξάνουν το χρέος, που αποτέλεσε και την αιτία της κρίσης, και πάλιν χωρίς προηγούμενο,  χωρίς να μπορούν να επιστρέψουν σε ανάπτυξη.

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 κατάρρευσε ένας, μόνο ένας, τραπεζικός κολοσσός στις ΗΠΑ, η Lehman Brothers, και μέχρι τις 29 του ίδιου μήνα είχε γονατίσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ανοίγοντας τον δρόμο σε αυτό που σήμερα ονομάζεται παγκόσμια οικονομική κρίση.

Αυτό δείχνει την κολοσσιαία αλληλεξάρτηση των οικονομιών του πλανήτη.

Δεν μπορούν να υπάρξουν εθνικές, απομονωμένες λύσεις. Όπως πρέπει πια να είναι σαφές για τον κάθε εργαζόμενο, ότι δεν υπάρχουν λύσεις μέσα από τα μνημόνια της καπιταλιστικής Ευρώπης, άλλο τόσο σαφές πρέπει να είναι ότι δεν υπάρχουν λύσεις μακριά από το παγκόσμιο, σε πρώτη φάση Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, μακριά από τους πολιτικούς αγώνες της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης για αλλαγή των ευρωπαϊκών ταξικών συσχετισμών.